Trong những tuần vừa qua, giáo dục mầm non Việt Nam liên tục có những chuyển động quan trọng, không chỉ ở cấp chính sách mà còn trong xu thế quốc tế và địa phương. Đây là cơ hội để chúng ta, những người làm giáo dục nhìn rõ hơn những thay đổi đang đến gần và chuẩn bị hành động kịp thời. SEA Việt Nam theo dõi sát diễn biến này để hỗ trợ các đối tác và thành viên.
Tổ chức giáo dục SEA Việt Nam – Hợp lực để thành công!
1. Xu hướng nổi bật
Sắp xếp lại mạng lưới trường lớp nhỏ
Bộ Giáo dục & Đào tạo đã công bố dự thảo sáp nhập các cơ sở mầm non, tiểu học có quy mô nhỏ, dưới chuẩn trong cùng xã, nhằm giảm manh mún và tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực. Dự thảo nhấn mạnh không để “xã trắng” về trường mầm non, đặc biệt ở vùng khó khăn.
>Ngày 2/10/2025, Bộ ban hành Công văn 6165/BGDĐT-GDPT hướng dẫn cụ thể phương án sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục phù hợp với chính quyền hai cấp.
Nguồn: vnexpres.net
Miễn, hỗ trợ học phí & khung học phí mới
Từ năm học 2025–2026, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về miễn học phí đối với trẻ em mầm non và học sinh phổ thông ở cơ sở công lập. Đồng thời hỗ trợ học phí cho cơ sở dân lập, tư thục. Bộ GD&ĐT đề xuất mở rộng đối tượng thụ hưởng miễn, giảm học phí so với các quy định trước đây. Về khung học phí, dự thảo nghị định giữ mức sàn, trần năm học 2025–2026 tương đương năm học 2022–2023, với cơ sở công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên.
Theo văn bản Đề xuất khung học phí mới, mức thu đối với mầm non công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên dao động: vùng thành thị từ 300 – 540 nghìn đồng; vùng nông thôn từ 100 – 220 nghìn đồng; vùng dân tộc thiểu số, miền núi từ 50 – 110 nghìn đồng.
Nguồn: Báo Chính phủ, Thư viện pháp luật
Phổ cập mầm non cho trẻ 3-5 tuổi
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 218/2025/QH15, xác định mục tiêu đến năm 2030: 100% tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3–5 tuổi.
Trong Dự thảo nghị định chi tiết thi hành Nghị quyết này, Bộ GD&ĐT đề xuất 4 nhóm chính sách:
- Đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp, thiết bị dạy học
- Phát triển đội ngũ giáo viên đủ định mức
- Bố trí quỹ đất, thiết lập cơ sở vật chất
- Hỗ trợ, thu hút giáo viên và nhân viên, nhất là vùng khó khăn.
- Thậm chí, có đề xuất hỗ trợ giáo viên mầm non mới tuyển dụng cam kết 5 năm được hưởng chính sách thu hút tối thiểu một năm lương cơ bản (~ 60 triệu đồng) nếu công tác tại vùng khó khăn.
Nguồn: Giáo dục Việt Nam
Thí điểm đổi mới chương trình mầm non
Bộ GD&ĐT dự kiến triển khai thí điểm chương trình mầm non mới trong ba năm (2025–2026, 2026–2027, 2027–2028) tại khoảng 120 cơ sở mầm non thuộc 20 tỉnh, thành trên cả nước. Sau giai đoạn thử nghiệm, sẽ rút kinh nghiệm và mở rộng diện áp dụng từ năm 2029–2030.
Kết nối quốc tế – học qua chơi
Ngày 27–28/9 tại Hà Nội, dự án P.E.R. (Play – Explore – Research) do Reggio Children và LEGO Foundation tổ chức đã thúc đẩy thông điệp: “Chơi là trung tâm của học tập và hạnh phúc trẻ thơ”. Việc Việt Nam trở thành địa điểm tổ chức sự kiện quốc tế này nhấn mạnh xu hướng hội nhập mạnh mẽ hơn vào giáo dục mầm non toàn cầu.
SEA Việt Nam ghi chép tại Hội thảo
2. Số liệu & thực trạng nổi bật
Theo báo cáo, vẫn còn 102.097 giáo viên thiếu trong hệ thống mầm non và phổ thông (tính đến tháng 5/2025).- Mạng lưới trường lớp mầm non tiếp tục được mở rộng: tại Hà Nội, năm học 2025–2026 ước tính có thêm 10 trường mầm non công lập và 7 trường tư thục so với năm trước — tổng 2.954 trường mầm non, phổ thông. Báo Nhân Dân điện tử
- Tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo (3-5 tuổi) đã đạt ~ 93,6%, nhưng tỷ lệ trẻ nhà trẻ vẫn thấp (khoảng 34,6%) theo dữ liệu từ Chính phủ. baochinhphu.vn
- Về chính sách mới từ tháng 5/2025: Nghị định 66/2025/NĐ-CP mở rộng hỗ trợ học tập đối với trẻ nhà trẻ bán trú (3 tháng tuổi đến 3 tuổi) vào diện hưởng chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Báo Nhân Dân điện tử
3. Ba góc nhìn từ các nhân tố chủ lực
Phụ huynh
Khi học phí công lập được miễn hoặc hỗ trợ, phụ huynh dần chuyển tư duy: không còn quá đặt nặng chi phí, mà bắt đầu quan tâm chất lượng chương trình, phương pháp giáo dục học qua chơi /STEM /SEL, dịch vụ bán trú, giờ đón muộn, và sự an toàn & trải nghiệm hạnh phúc của trẻ.
Sự so sánh giữa các trường công và tư giờ xoay quanh “giá trị tăng thêm” hơn là học phí đơn thuần.
Giáo viên mầm non
Trước các đề xuất tăng phụ cấp, giáo viên mong chờ sự minh bạch và công bằng trong thực thi — không chỉ “nói” mà phải có “hành động”.
Ưu tiên hàng đầu của họ là môi trường làm việc ổn định, có lộ trình thăng tiến, có bồi dưỡng kỹ năng, ứng dụng CNTT, kỹ năng sư phạm hiện đại… hơn là chỉ nhìn vào mức lương cơ bản.
Chủ trường tư thục
Với nguy cơ sáp nhập, cạnh tranh từ công lập miễn học phí, các trường tư bắt buộc phải khác biệt hóa:
- Tăng cường chương trình song ngữ, STEAM, SEL, robotics, hoạt động trải nghiệm
- Hợp tác quốc tế, chuyển giao mô hình giáo dục quốc tế
- Cung cấp dịch vụ giá trị gia tăng (giờ đón muộn, bán trú chất lượng, hoạt động phụ trợ)
- Xây dựng thương hiệu rõ nét để giữ chân học sinh & phụ huynh
4. Bốn hành động chiến lược cho 4 tháng cuối năm 2025
Chủ động bản đồ hóa mạng lưới & xây dựng phương án liên kết / sáp nhập
Các hệ thống trường cần ngay lập tức rà soát địa bàn, quy mô lớp, mật độ dân cư, vùng lân cận; xây dựng kịch bản liên kết, sáp nhập, mở điểm vệ tinh hoặc hợp tác với trường công để ứng phó với chính sách sắp xếp mạng lưới.
Đầu tư & phát triển giá trị khác biệ
Trường tư nên đóng gói chương trình đặc sắc như học qua chơi, SEL, song ngữ, STEAM, tích hợp công nghệ phù hợp lứa tuổi; đồng thời tối ưu dịch vụ hỗ trợ phụ huynh (đón muộn, bán trú chất lượng) để biến đây thành lợi thế cạnh tranh
Truyền thông thông minh & định vị thương hiệu
- Thông điệp cần nhấn mạnh: “Miễn học phí không đồng nghĩa ít trải nghiệm”
- Tập trung câu chuyện chất lượng – an toàn – kết nối phụ huynh – hạnh phúc trẻ thơ
- Sử dụng truyền thông số: video ngắn, livestream, mạng xã hội, trải nghiệm trực tuyến để gia tăng tương tác
Chuẩn bị nhân lực & chuyển đổi số
- Bồi dưỡng kỹ năng sư phạm hiện đại, ứng dụng công nghệ trong dạy – học
- Xây dựng kế hoạch tuyển dụng mới, ưu tiên giáo viên cam kết làm việc lâu dài, đặc biệt ở vùng khó khăn
- Triển khai hệ thống quản lý dữ liệu chung, liên thông giữa các cơ sở, hỗ trợ công tác quản lý & dự báo (như đề xuất của Sở GD&ĐT TPHCM) Giáo dục Việt Nam
5. Dự báo & thách thức cho 4 tháng cuối năm 2025
- Cạnh tranh gia tăng: Các trường tư không thể “ân hận” nếu không đổi mới; cạnh tranh sẽ không chỉ về giáo trình mà còn về trải nghiệm, công nghệ, giá trị cảm xúc.
- Đảm bảo quyền lợi vùng khó khăn: khi sáp nhập, miễn học phí, phổ cập 3–5 tuổi được ưu tiên, nhưng vẫn cần đảm bảo trẻ em vùng biên giới, miền núi, vùng khó khăn không bị thiệt thòi.
- Áp lực thực thi chính sách: nhiều đề xuất (phụ cấp, hỗ trợ, chính sách thu hút giáo viên mới) nếu “nói mà không làm” sẽ tạo tâm lý mất niềm tin trong giáo viên và phụ huynh.
- Thí điểm – mở rộng chương trình mầm non mới: kết quả thí điểm giai đoạn đầu rất quan trọng để điều chỉnh phù hợp thực tế, nếu triển khai ồ ạt mà không chuẩn bị kỹ dễ gây phản ứng.
- Vấn đề nhân lực & đào tạo: thiếu giáo viên mầm non chuyên nghiệp ở các vùng khó khăn vẫn là điểm nghẽn lớn.
6. Kết luận & lời kêu gọi hành động
Những thay đổi về chính sách, xu hướng toàn cầu và biến động hành vi của phụ huynh – giáo viên – chủ trường không phải là thử thách đơn lẻ, mà là cơ hội để kiến tạo hệ sinh thái giáo dục mầm non bền vững, khác biệt và giàu bản sắc.
Trong 4 tháng cuối năm 2025, các đơn vị giáo dục mầm non cần linh hoạt, chủ động – không chờ đợi — để:
- Rà soát mạng lưới, chuẩn bị kế hoạch sáp nhập & liên kết
- Đầu tư mạnh vào giá trị nổi bật
- Chuẩn bị nhân lực & chuyển đổi số
- Thực thi truyền thông thông minh để củng cố niềm tin phụ huynh
Chỉ khi “những người làm giáo dục” sẵn sàng thích ứng và dẫn dắt, giáo dục mầm non Việt Nam mới đủ sức bứt phá trong bối cảnh đổi mới toàn cầu và chính sách trọng điểm của đất nước.
Nguồn tham khảo: (các văn bản, báo cáo, chính sách mới của Bộ GD&ĐT, Quốc hội, các Sở Giáo dục)
